Tết Chôl Chnăm Thmây là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng nhất của người Khmer, đánh dấu sự khởi đầu của năm mới theo lịch cổ truyền. Đây không chỉ là dịp để cộng đồng Khmer cầu mong một năm mới an lành. Mà còn là thời điểm để gìn giữ và tôn vinh những giá trị văn hóa độc đáo. Trong bài viết này, cùng Đá Mỹ Nghệ 35 khám phá nguồn gốc, ý nghĩa và những hoạt động đặc sắc của Tết của người Khmer Chôl Chnăm Thmây.
Tết Chôl Chnăm Thmây là gì?
Tết Chôl Chnăm Thmây là gì?
Tết Chôl Chnăm Thmây là lễ hội mừng năm mới của người Khmer, thường diễn ra vào giữa tháng Tư dương lịch, trùng với thời điểm chuyển giao mùa khô sang mùa mưa. Trong tiếng Khmer, “Chôl” có nghĩa là “vào”, còn “Chnăm Thmây” mang ý nghĩa “năm mới”. Đây là dịp để cộng đồng Khmer bày tỏ lòng biết ơn tổ tiên, cầu chúc mưa thuận gió hòa và mùa màng bội thu.
Lễ hội này có nhiều nét tương đồng với các lễ hội năm mới khác trong khu vực Đông Nam Á như Tết Songkran của Thái Lan, Bunpimay của Lào hay Thingyan của Myanmar.
Tại Việt Nam, Tết Chôl Chnăm Thmây được hơn 1,3 triệu người Khmer ở các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long như Sóc Trăng, Trà Vinh, Kiên Giang tổ chức sôi nổi. Không chỉ mang ý nghĩa tâm linh, lễ hội còn là cầu nối văn hóa, gắn kết cộng đồng Khmer với các dân tộc khác.
Nguồn gốc và ý nghĩa của Tết Chôl Chnăm Thmây
Tết Chôl Chnăm Thmây không chỉ là một lễ hội mừng năm mới đơn thuần mà còn là dịp để đồng bào Khmer thể hiện những giá trị văn hóa, tinh thần và nhân văn sâu sắc của dân tộc mình.
Nguồn gốc
Theo truyền thuyết Khmer, Tết Chôl Chnăm Thmây gắn liền với câu chuyện về Đại Phạm Thiên (Kabul Maha Prum) và cậu bé thông minh Thom Ma Bal. Kabul Maha Prum đã thách thức Thom Ma Bal trả lời ba câu hỏi hóc búa trong bảy ngày.
Với trí tuệ vượt trội, Thom Ma Bal đã giải đáp thành công, khiến Kabul Maha Prum phải giữ lời hứa chuyển giao quyền cai quản thiên giới. Câu chuyện này không chỉ phản ánh sự thông minh của con người. Mà còn đánh dấu sự chuyển giao từ Bà La Môn giáo sang Phật giáo trong văn hóa Khmer.
Ý nghĩa
Tết Chôl Chnăm Thmây mang nhiều tầng ý nghĩa sâu sắc. Về mặt tâm linh, lễ hội là dịp để người Khmer cầu mong một năm mới bình an, thời tiết thuận lợi và vụ mùa năng suất.
Về mặt văn hóa, đây là cơ hội để cộng đồng Khmer gắn kết, bảo tồn các phong tục tập quán và truyền thống lâu đời. Những nghi lễ, trò chơi dân gian và biểu diễn nghệ thuật trong dịp Tết Chôl Chnăm Thmây đều thể hiện tinh thần đoàn kết và niềm tự hào dân tộc.
Các nghi lễ và hoạt động trong Tết Chôl Chnăm Thmây
Tết Chôl Chnăm Thmây thường kéo dài ba ngày, mỗi ngày mang một ý nghĩa riêng biệt với các nghi lễ và hoạt động đặc trưng.
Ngày đầu tiên: Chol Sangkraan Thma
Ngày đầu tiên của Tết Chôl Chnăm Thmây, được gọi là Chol Sangkraan Thma, là thời điểm cộng đồng Khmer chuẩn bị đón năm mới. Người dân dâng lễ vật lên chùa như hoa tươi, nhang đèn và các món ăn truyền thống.
Các ngôi chùa được trang trí rực rỡ với cờ, hoa và đèn lồng, tạo nên không khí linh thiêng và vui tươi. Các nghi thức cầu nguyện được tổ chức để bày tỏ lòng biết ơn và cầu mong phước lành cho năm mới.
Ngày thứ hai: Wonbof
Ngày thứ hai hay Wonbof, tập trung vào các hoạt động cúng dường. Người dân mang thực phẩm đến chùa để dâng lên các nhà sư, thể hiện lòng thành kính và sẻ chia. Một nghi thức độc đáo trong ngày này là xây đồi cát trước chùa. Theo quan niệm của người Khmer, đồi cát tượng trưng cho sự thịnh vượng và cầu mong thời tiết thuận lợi giúp mùa màng năng suất hơn.
Ngày thứ ba: Lom Sak
Ngày cuối cùng gọi là Lom Sak, là thời điểm diễn ra nghi thức tắm tượng Phật – một trong những hoạt động quan trọng nhất của Tết Chôl Chnăm Thmây. Tượng Phật được tắm bằng nước thơm và hoa tươi. Với ý nghĩa xua tan những điều không may mắn và cầu mong điều tốt lành. Đây cũng là ngày người dân tham gia các hoạt động vui chơi, giao lưu để tạm biệt năm cũ và chào đón năm mới.
Các hoạt động văn hóa
Ngoài các nghi lễ, Tết Chôl Chnăm Thmây còn nổi bật với nhiều hoạt động văn hóa sôi động. Các trò chơi dân gian như bịt mắt đập nồi, nhảy bao hay thi đấu vật thu hút đông đảo người tham gia, từ trẻ em đến người lớn.
Những màn biểu diễn nghệ thuật truyền thống như múa rô băm hay nhạc ngũ âm cũng góp phần làm nên không khí rộn ràng của lễ hội. Những hoạt động này không chỉ mang tính giải trí mà còn giúp thế hệ trẻ Khmer hiểu hơn về văn hóa dân tộc.
Tết Chôl Chnăm Thmây tại Việt Nam
Tại Việt Nam, Tết Chôl Chnăm Thmây được tổ chức đặc biệt sôi nổi ở các tỉnh có đông người Khmer sinh sống như Sóc Trăng, Trà Vinh và Kiên Giang. Các ngôi chùa Khmer trở thành trung tâm của lễ hội, nơi diễn ra các nghi lễ trang trọng và hoạt động cộng đồng.
Bên cạnh phong tục truyền thống, người Khmer tại Việt Nam còn chịu ảnh hưởng từ văn hóa người Kinh. Nên nhiều gia đình tổ chức lễ tại nhà để thờ cúng tổ tiên và sum họp.
Các chương trình văn nghệ chào mừng Tết Chôl Chnăm Thmây thường được tổ chức với sự tham gia của các đoàn nghệ thuật địa phương. Đây cũng là dịp để cộng đồng Khmer trao nhau những món quà ý nghĩa, gửi lời chúc tốt đẹp cho một năm mới an khang.
Làm thế nào để trải nghiệm Tết Chôl Chnăm Thmây?
Nếu bạn muốn tìm hiểu và trải nghiệm Tết Chôl Chnăm Thmây, hãy lên kế hoạch ghé thăm các tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long trong khoảng thời gian từ ngày 13 đến 15 tháng Tư dương lịch.
Các địa điểm lý tưởng bao gồm chùa Chantarangsay (Trà Vinh), chùa Âng (Sóc Trăng) hay chùa Mahatup (Kiên Giang). Đây là những ngôi chùa nổi tiếng, nơi bạn có thể chứng kiến các nghi lễ truyền thống và hòa mình vào không khí lễ hội. Khi tham gia Tết Chôl Chnăm Thmây, hãy lưu ý một số điều sau:
– Mặc trang phục lịch sự, phù hợp với không gian tâm linh của chùa.
– Tôn trọng các phong tục, nghi lễ của người Khmer.
– Tham gia các trò chơi dân gian hoặc thưởng thức nghệ thuật truyền thống để cảm nhận sự gần gũi của văn hóa Khmer.
Trải nghiệm Tết Chôl Chnăm Thmây không chỉ giúp hiểu thêm về văn hóa Khmer. Mà còn mang đến cơ hội giao lưu, kết nối với cộng đồng địa phương. Đây là dịp để khám phá những giá trị văn hóa độc đáo và tận hưởng không khí vui tươi của lễ hội.
Kết bài
Tết Chôl Chnăm Thmây không chỉ là một dịp lễ đón năm mới. Mà còn là biểu tượng của sự đoàn kết, lòng biết ơn và niềm tự hào văn hóa của người Khmer. Hãy một lần tham gia Chôl Chnăm Thmây để cảm nhận sự độc đáo và ấm áp của văn hóa truyền thống. Ngoài ra, nếu có nhu cầu đặt làm khu lăng mộ đá, mộ đá, đồ thờ đá… Hãy liên hệ ngay với Đá Mỹ Nghệ 35 qua hotline: 0912.984.468 để nhận tư vấn và báo giá chính xác nhất.
